Excursieprogramma ‘s-Hertogenbosch 3 juni 2015
Fietsexcursie. Centrale thema’s:
Onderwijs
Welzijn
Relatie met stedenbouw
Innovatief ondernemerschap
Begeleiding:
Thomas Freitag (stadsimker Imkerij Stad en Streek)
Sophie Gruijters (projectleider Transfarmers)
kosten fietsexcursie incl. lunch en btw: € 62,50 online aanmelden via : http://www.dagvandestadslandbouw.nl/inschrijven.php
aanvang 9.15 u. t/m 17.00 u.
Versterking door krachtige netwerken
‘s-Hertogenbosch kent momenteel een kleine 20 stadslandbouw projecten, variërend van pluk- en buurtmoestuinen tot commerciële initiatieven en multifunctionele bedrijven in het buitengebied. Door buurtmoestuinen op braakliggende terreinen in te zetten als vorm van tijdelijk ruimtegebruik, wordt een duidelijke relatie gelegd tussen stadslandbouw en binnenstedelijke gebiedsontwikkeling. De aanwezigheid van een aantal groene opleidingen (zoals HAS en Helicon) heeft geleid tot een intensieve samenwerking tussen Bossche stadslandbouw projecten en het beroepsonderwijs. Ook leerlingen van lagere en middelbare scholen worden door middel van ‘ondernemend onderwijs’ actief aan tal van initiatieven verbonden. Door deze sterke betrokkenheid van een jong publiek bij stadslandbouw, zijn actieve lokale en regionale netwerken ontstaan van burgers, ondernemers en diverse instellingen binnen welzijn en onderwijs, waardoor interessante kruisbestuivingen ontstaan. Bovendien vindt er op deze manier een goede uitwisseling plaats van kennis, materiaal en arbeid. De gemeente biedt particulieren en organisaties de ruimte om zelf met initiatieven te komen.
Naast buurtmoestuin projecten zijn en worden er in de stad verschillende innovatie ondernemersconcepten ontwikkeld, zoals PlantLab (teelt in klimaatkamers m.b.v. kunstlicht), een AquaponicsLab en een Versmarkt. Ook deze initiatieven leggen tal van relaties met andere innovatieve ondernemers op het gebied van duurzaamheid, voedsel en groen.
Wat leert u in ‘s-Hertogenbosch?
Het herstellen van de verbinding met ons eten komt sterk naar voren bij Van Heinde, de versmarkt die in het najaar van 2015 geopend wordt en waar de aftrap van de excursie plaatsvindt. Hoe kan een initiatief als dit bijdragen aan de versterking van de relatie tussen de stedeling en de herkomst van (lokaal) voedsel?
Bij Voedseltuin Villanueva gaan we vervolgens in op de dwarsverbindingen die er te maken zijn tussen stadslandbouw initiatieven en welzijnsorganisaties. Hoe zorg je ervoor dat dergelijke projecten positieve effecten hebben op de buurt, wijk én stad waarin ze gelegen zijn? In deze wijk bezoeken we eveneens basisschool De Kruiskamp, waar onder de naam ‘De Moesfabriek’ het ondernemende onderwijs in de praktijk wordt gebracht. Hoe vindt deze ‘kruisbestuiving’ hier plaats? Wat zijn de effecten op kinderen hoe zij denken over goede voeding en gezondheid?
Aan de oostzijde van de stad gaan we op bezoek en lunchen we bij Stadsboerderij Eyghentijds. Hier wordt stadsgericht, multifunctioneel agrarisch ondernemerschap gecombineerd met de gebiedsaanpak rond het Kanaalpark. Hoe kan je als ondernemer het platteland en de stedeling weer met elkaar verbinden? En hoe maak je hierbij effectief gebruik van de diverse lokale en regionale netwerken? Op Eyghentijds ontmoet u tevens diverse andere vertegenwoordigers van Bossche stadslandbouw initiatieven. Aan het eind van de middag maakt u kennis met de Boschveldtuin, een typische buurtmoestuin en een goed voorbeeld van het gebruik maken van (tijdelijk) braakliggende terreinen voor sociale stadslandbouw projecten. Hoe is deze tuin tot stand gekomen en hoe wordt de leefbaarheid van de wijk door een dergelijk project verbeterd?
Welke projecten bezoekt u?
Tijdens het werk- en inspiratiebezoek in ‘s-Hertogenbosch maakt u kennis met:
Versmarkt Van Heinde
Van Heinde betekent letterlijk “dichtbij”. Het herstellen van de verbinding tussen de burger en zijn voedsel, door het aanbieden van verse producten en smaakvolle gerechten, is de doelstelling van de ondernemers. De versmarkt wordt gevestigd in een herontwikkelde voormalige grondstoffenloods in het Paleiskwartier. Van Heinde wordt een pleisterplaats waar de men naar toe gaat als je van lekker eten en drinken houdt. Zo worden mensen verbonden en ontstaan interessante ontmoetingen.
U hoort de visie en ervaringen van o.a.:
Casper Schoenmakers (initiatiefnemer Van Heinde)
Voedseltuin Villanueva
Deze professionele, biologische voedseltuin is in 2013 ontstaan uit het idee om arme(re) mensen te steunen door hen structureel verse groenten en fruit aan te bieden. De opbrengst van het nu 1 ha grote terrein gaat naar cliënten van de Voedselbank en de Vincentiusvereniging. De tuin speelt en belangrijke rol bij het versterken van samenwerking tussen diverse partijen in stad en regio, het vergroten van de sociale cohesie in de omliggende wijken en het bieden van extra kansen aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ook biedt de tuin ruimte aan derden voor het verzorgen van educatieve sessies o.a. op gebied van natuur, groen en tuinieren. Daarnaast is het verhogen van de biodiversiteit in het gebied grenzend aan de EHS een belangrijk doel.
U hoort de visie en ervaringen van o.a.:
Theodoor van Leeuwen (projectleider Voedseltuin Villanueva)
De Moesfabriek / BBS De Kruiskamp
De Moesfabriek is een educatief concept van de Stadse Boeren, waar kinderen door zich te verplaatsen in een boer, ondernemer en producent, onderzoek doen naar en kennis vergaren over de herkomst van voedsel. Ook in bredere zin komen voedsel, educatie, groen, cultuur en milieu hierbij aan bod. Momenteel worden hierbij de eerste pilots uitgevoerd op BBS de Kruiskamp. De Moesfabriek is een goed voorbeeld van ‘ondernemend onderwijs’ en de manier waarop wordt samengewerkt met uiteenlopende partijen binnen onderwijs en welzijn, zoals een lagere school, Helicon en de Voedselbank.
U hoort de visie en ervaringen van o.a.:
Hans Hooft (kwartiermaker ‘De Moesfabriek’ Stadseboeren)
Stadsboerderij Eyghentijds
Stadsboerderij Eyghentijds is gelegen in de landschappelijk fraaie omgeving van het Kanaalpark. Op dit multifunctionele bedrijf staat de productie en verkoop van biologische vlees, groenten en honing van eigen boerenerf centraal. De activiteiten dienen tevens een educatief doel en worden ingezet als therapie voor verschillende doelgroepen, waaronder dagbesteding voor ouderen en reïntegratie. Daarnaast wordt op innovatieve wijze muziek, kunst en cultuur geïntegreerd in het project. Op het bedrijf zorgen een varkenshouderij, een zelfoogst tuinderij en een imkerij voor het grootste deel van de levering van verse, biologische producten. Verkoop vindt plaats in de eigen boerderijwinkel.
U hoort de visie en ervaringen van o.a.:
Frank van Wagenberg (mede-eigenaar Stadsboerderij Eyghentijds)
En daarnaast een brede vertegenwoordiging van Bossche stadslandbouw initiatieven.
Boschveldtuin
Op het voormalig terrein van de afvalstoffendienst ligt de Boschveldtuin. Deze groene ontmoetingsplek en buurtmoestuin is in 2012 geopend en ligt midden in de wijk Boschveld, een herstructureringsgebied. Er wordt getuinierd in individuele bakken en gezamenlijke perken. Er worden regelmatig workshops en (seizoens) activiteiten georganiseerd. Sinds de opening is de tuin flink gegroeid, zowel in oppervlakte als in aantal deelnemers. Er is een gebruikersovereenkomst met de gemeente ‘s-Hertogenbosch en er zijn allerlei samenwerkingsverbanden met tal van organisaties in de buurt. De tuin wordt gezamenlijk beheerd door een kleurrijke groep van ca. 50 wijkbewoners en vrijwilligers, en een kerngroep die de activiteiten in en om de tuin organiseert.